İSGK m. 8/VII hükmünün iptal talebinin reddedilmesine ilişkin
gerekçede; angaryanın varlığından söz edebilmek için öncelikle kişinin emeğinin
karşılığı ödenmeden ve zorla çalıştırılmasının gerektiği; anılan kişilere mesai saatleri
içerisinde icra edilen bir faaliyet karşılığı ödeme yapıldığı, dava konusu kuralın iş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde çalışacak olan işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı
personele ödeme yapılmaması bir yana ilave ödeme öngördüğü, işyeri hekimi ve iş
güvenliği uzmanlarına ödenmekte olan aylık ve ücretin çalışmanın karşılığı olduğu
düşünüldüğünde, seksen saati aşan kısım da dâhil olmak üzere yapılan hizmetin
mesai saatleri içerisinde gerçekleştirilmesi nedeniyle bedeli ödenmeyen bir hizmetin
bulunmadığı belirtilmektedir.
Türk Dil Kurumu, angaryayı “bir kimseye veya bir topluluğa
zorla, ücret
vermeden yaptırılan işi” olarak tanımlamaktadır54. Anayasamızın 18. maddesinin
gerekçesinde de, angaryanın kişinin emeğinin karşılığını almadan zorla çalıştırılması
olduğu belirtilmektedir. Yasal düzenleme dikkate alındığında, mesai saatleri
içerisinde gerçekleştirilen bir faaliyet karşılığı (temel ücrette bir kesinti
yapılmaksızın) ek ödeme sağlandığı görülmektedir. Yüksek Mahkeme’nin kararında
da vurgulandığı üzere, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde çalışacak işyeri hekimi ve
iş güvenliği uzmanı personele (mesai saatleri içerisinde gerçekleştirilen faaliyet
53 Kamuda çalışan hekimlerin işyeri hekimi olarak görev alabilmeleri ile ilgili ayrıntılı bilgi
için bkz. Demircioğlu, 1997: 212-213.
54
www.tdk.gov.tr, Güncel Türkçe Sözlük (Erişim: 26.3.2014)
Karar İncelemesi
261
karşılığı) ödeme yapılmaması bir yana ilave ödeme öngörülmektedir. Ayrıca, iptale
konu İSGK m. 8/VII’de kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre
çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personelin
görevlendirilmesi ilgili personelin muvafakati koşuluna bağlı tutulmaktadır. Bu
yönüyle de angarya yasağını ihlal eden bir durum söz konusu değildir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun55 178. maddesine dayanılarak
yürürlüğe konulan Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik m.
4’e göre; fazla çalışmanın ücretle karşılanabilmesi için memurun kadrosuna ait
görevini normal günlük çalışma saatleri dışında fiilen yapması gerekmektedir. Aynı
yönetmeliğin 5. maddesine göre ise; çalışma saatleri içinde ve dışında yürütülen
nöbet hizmetleri fazla çalışma sayılmamaktadır.
[/URL]