Bilgi : Kaynak Işlerinde Iş Sağliği Ve Güvenliği Konu Özeti

Xzenon

Deneyimli Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
26 Şub 2012
Mesajlar
802
Tepki puanı
5,498
Meslek
Uzman (B)
KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Sanayide kullanılan kaynak türleri çok çeşitli olmakla birlikte daha çok Ark Kaynağı teknikleri kullanılmaktadır. Kaynak türleri genel olarak şu şekilde gruplandırılabilir ;
1. Oksi Asetilen kaynağı,
2. Oksi-LPG kaynağı,
3. Elektrik ark kaynağı,
4. TIG(Tungsten sabit elektrotlu) gaz altı kaynağı,
5. MIG (Argon gazı), MAG (Karbondioksit gazı) eriyen elektrotlu gaz altı kaynağı.
6. Toz altı kaynağı,
7. Direnç nokta kaynağı,
8. Özel Kaynaklar(Elektron ışın, ultrasonik, lazer, plazma)

Kaynakçılıktaki Tehlikeler : Kaynak türlerinin hemen hemen hepsinde ortak tehlikeler bulunmaktadır. Bunlar genel olarak şu şekildedir.
a) Elektrik tehlikesi
b) Endüstriyel gaz tüplerinin patlama tehlikesi
c) Işın ve ışık tehlikesi
d) Duman, gaz ve toz tehlikesi.

Kaynakçılıkta kullanılan gazlar :
3 grup altında toplanabilir ;
1) Yanıcı Gazlar: Kullanılan gazlar daha çok 3 çeşittir.Bunlar;
· Asetilen (C2H2): Renksiz havadan hafif, zehirli olmayan bir gazdır. Sarımsağa benzer kokusu vardır.
· LPG: Temel olarak propan (% 70) ve bütan (%30) karışımından oluşan bir hidrokarbondur. Havadan ağır bir gazdır. Zehirli olmasa da boğucu gazdır. Hava ile %2-9 oranında karıştırıldığında patlayıcı özellik kazanır.
Not: metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H4)) gibi maddeler hidrokarbonlar olarak adlandırılır. Bunlar CxHy formülü ile gösterilir ve onlarca türü vardır. Bunlar içinde en yüksek enerji değerine sahip olan propan dır.

· Hidrojen: Renksiz kokusuz bir gazdır. Tüm elementler arasında en hafifidir. Havadan
15 kez hafiftir. Çok yanıcı bir gazdır. Zehirsiz bir gazdır. Yandığında hiçbir zararlı
kimyasal çıkarmaz.
· Doğal Gaz: Doğal gaz renksiz, kokusuz, nemsiz ve havadan hafif bir gazdır. Kaçakların farkedilebilmesi için özel olarak kokulandırılır. % 95 metandan, gerisi diğer hidrokarbonlardan oluşur. Zehirli değildir ama boğucu etkisi vardır. Hava ile %5-15 oranında karıştığında patlayıcı özellik kazanır.

2) Yakıcı Gazlar: Yakıcı gaz olarak Oksijen O2 gazı kullanılır. Bu gaz havadan biraz ağır,renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır.

3) Koruyucu Gazlar: Kaynak arkını havanın zararlı etkilerinden korumak için genellikle 3 çeşit gaz kullanılır.
· Argon (Ar): Renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Argon havadan ağırdır. Solumak tehlikelidir. Öldürebilir. Yanıcı ve parlayıcı değildir.
· Helyum (He): Havadan 4 kez daha hafif bir gazdır. Yanıcı ve parlayıcı değildir. Renksiz ve kokusuzdur.
· Karbondioksit (CO2): Renksiz ve kokusuzdur. Yanıcı ve parlayıcı değildir.

Kaynakta Alınacak Emniyet Tedbirleri
İş güvenliği açısından, kusursuz bir kaynak donanımı, iyi aydınlatılmış ve havalandırılmış kaynak atölyesi, işinin ehli bir kaynakçı büyük önem arz eder.

· Kaynakçı her şeyden önce temiz ve titiz olmalıdır.
· Kaynak esnasında kullandığı araç ve gereçleri iyi tanımalı ve kullanabilmelidir.
· Kaynakçının eğitimi tam olmalıdır.
· İyi izole edilmiş kuru deri eldiven, kolluk, tozluk, deri önlük veya elbise giymelidir.
· Altı kalın lastikli ayakkabılar giymelidir.
· Kaynak yapılan metalik zemine teması engelleyen lastik yada Tahta altlıklar kullanılmalıdır.
· Kaynak yapılırken elektrik enerjisi Isı ve Işık enerjisine dönüşmektedir. Bu esnada çıkan Ultraviole ve Infraruj ışınları özellikle göz ve cilt için tehlikelidir. Özellikle Ultraviole ışını çok tehlikelidir. Bu ışın gözde ve ciltte yanıklara sebep olur. Bu amaçla Koruyucu cam ve maske kullanılmalıdır. Kullanılan camlar Akımın şiddetine göre farklıdır. Işığa göre koyulaşan özel camlarda vardır. Mineral oksitli bu camlar kendini ayarlayabilmekte. Yan yana çalışan işçilerin arasına panel konulmalıdır.
· 20-80 Amper için açık gözlük camı,
· 250-500 Amper için koyu gözlük camı kullanılmalıdır.
· Enfraruj ışınları ısı verir. Bu ısıdan korunmak için koruyucu elbise giyilmelidir.

Kaynak atölyesinin aydınlatması, havalandırılması ve güvenlik donanımı
Kaynak esnasında sağlığı etkileyen dumanlar, gazlar ve tozlar oluşur.

· TIG kaynağında başlıca zehirli gazlardan Ozon, azordioksit, karbon monoksit gazları oluşmaktadır. Bu ortama yakın yerlerde bulunan Temizleyici maddeler yada Klorlu Hidrokarbon maddeleri ile reaksiyona giren bu gazlar ortama Fosgen, Triklorethlen ve Perklorethylen gazları oluşturabilmektedir.
Bu gazlar ise vücut için son derece zehirleyici ve zararlıdır.

· MAG kaynağında ise CO2 gazı kullanıldığından, bu gaz yüksek ısının bulunduğu yerde CO (karbon monoksit) gazı çıkarmaktadır.
· MIG kaynağında ise çevreye yayılan ultraviyole ışının Oksiyen üzerine etkisi ile Ozon gazı oluşmaktadır. (Atmosferde oluşan Ozon gazları güneşten gelen Ultraviyole ışınları vasıtasıyla oluşmakta ve bu ışınların Dünyaya gelmesine engel olmaktadır).
· Kaynak yaparken Ana malzemenin üzerine kaplanmış (galvaniz, çinko, kurşun, boya, yağ, gres) gibi maddeler ekstra başka zararlı gazlarında çıkmasına neden olur. Kaynak yerinde bu maddelerin bulunması durumunda daha da dikkatli olunmalıdır.
· Zararlı gazların ortamdan uzaklaştırılması ve ortamda azalan oksiyen miktarının dengesi için ortam sürekli havalandırılmalıdır.
· Kapalı mekanlarda yapılan kaynaklarda (kazan ve depoların içlerinde vs) ortam Aspiraratörlerle havalandırılmalıdır.
· Normal atölyelerde her kaynakçı için ortalama 100 m3 lük bir hacim olmalıdır.
· Havadaki duman yoğunluğu 20mg/m3 ‘ü geçmemelidir. Kaynak yerinde Gaz ölçüm cihazları bulundurulmalı.
· Kapalı dar alanlarda ortamın havalandırma imkanı olmadığı durumlarda hortumlu solunum cihazları yada tüplü solunum cihazları kullanarak kaynak yapılmalıdır.
· Gaz zehirlenmelerinde baş dönmesi, mide bulantısı ve şuur kaybı ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda hemen sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
· Yangın’a karşı kimyevi tozlu yangın söndürme cihazları bulunmalı.
· Ortamda yanıcı ve parlayıcı malzemeler bulunmamalı.
Kaynak makine ve ekipmanları ile ilgili tedbirler
· Gaz tüpleri düşmeye karşı kelepçe ya da zincir ile sabitlenmelidir. Taşıma işlemleri araba ile yapılmalıdır.
· Gaz tüpleri ısı kaynağından uzakta olmalıdır.
· Hortumlar ve kablolar ezilmeye karşı korunmalıdır. Ezilmiş ve örselenmiş hortum ve kablolar kullanılmamalıdır.
· Aşırı yüklenen kablolarda ısınma meydana gelir. Kullanılan kablolar mak. Yükü karşılayacak kalitede olmalıdır.
· Bütün Elektrik tesisatının ve Kaynak makinasının topraklanması tam olmalıdır.
· Gaz tüpler üzerindeki manometreler sık sık kontrol edilmelidir.
· Kaynak pensleri akımı geçirmeyecek şekilde iyi izole edilmiş olmalıdır.
· Tüplerin net ve dara ağırlıkları üzerindeki kartlara işlenmiş olmalıdır.
· Tüpler, yangına dayanıklı ve uygun havalandırması olan depolarda ve yanıcı ve yakıcı tüpler olarak ayrı ayrı olarak stoklanmalıdır. Boş tüplerde dolu tüplerden ayrı bir yerde toplanmalıdır.
· Tüpler güneş ışınlarına, ısı radyasyonuna ve direk ısınmalara karşı korunacak depolarda stoklanmalıdır.
· Yanıcı gaz tüplerinin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler bulundurulması yasaklanmalıdır.
· Alev geri tepmesi olayı. Bu olay şalomada alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan bir geri yanma durumudur. Alev geri tepmesi oluştuğu zaman, büyük ihtimalle yanıcı gaz hortumu patlar ve ciddi kazalara sebep olur. Daha da tehlikesi tüp patlamasıdır.
· Oksi-Asetilen kaynak ve kesme işlemlerinde Alev geri tepmesini önleyen eminiyet valfleri kullanmalıdır. Emniyet valfleri alev tutucu bir sistem ile çek-valfin bileşimidir. Gaz girişine konan bir çek-valf vasıtası ile herhangi bir gaz geri akışı önlenir. Normal koşullarda gelen gaz hassas yayı iterek sistemden geçer ve şalomaya ulaşır. Herhangi bir şekilde oluşan gaz geri tepmesi hassas yayı ters yönde iterek gaz akışını her iki yönde de keser. Tekrar tekrar kullanılabilir.
· İkinci önlem olarak alev tutucu sistem kullanılır. Bu sistem sıkıştırılmış bir yayın yaklaşık 80°C da ergiyen bir lehim malzemesi ile sabitlenmesi ve bunun çevresinede sinterlenmiş paslanmaz çelik tozunun konulması ile oluşturulmuştur. Alev geri tepmesi durumunda lehim ergiyerek sıkıştırılmış yayı serbest bırakır ve bu yay çek-valfe vurarak gaz geçişini kapatır.Olay gerçekleştiğinde değiştirilmelidir.
· Regülatör çıkışına ve Şaloma girişine bağlanan emniyet valfleri vardır.

Kullanılan Tüplerin Renkleri şu şekildedir. Tüplerin işaretlenmesi : Tüpler nizami renklerle birbirinden ayrılırlar ;
· Asetilen tüpleri: Sarı
· Oksijen tüpleri: Mavi
· Argon tüpleri: Açık Mavi
· Azot tüpleri: Yeşil
· Helyum tüpleri: Kahverengi
· Yanıcı gaz tüpleri (hidrojen): Kırmızı
· Diğer gazlara ait tüpler (Klor) : Gri RAL

Elektrik çarpmalarına karşı tedbirler.
Elektrik çarpmaları daha çok kaynak makinası boşta iken olmaktadır. Kaynak yaparken voltaj 20-30 V iken kaynak makinası boşta çalışırken bu voltaj 65 ila 100 V arasına çıkmaktadır.

Akımın insan vücudundaki belirtileri
· 10 > mA : Karıncalanma Hissi
· 10-20 mA: Kasılma başlaması (Kişi iletkene yapışabilir)
· 20-30 mA: Diyafram kasılması (Solunum alamama)
· 50< mA: Kalbin düzensizleşmesi ve durma hali

ü Kaynak uygulamaları sırasında meydana gelen yanıklar dikkatsizlikten veya uygun koruma elbisesi giyilmemesinden kaynaklanır. Kaynakçının böyle bir duruma düşmemesi için, çalışma alanı, alev alabilen malzemelerden ve kaynakçının giysilerinin ise yağ ve gresten arındırılmasına dikkat edilmelidir. Kaynakçı aynı zamanda kollarının çıplak olmamasına, ellerinde deri eldiven bulunmasına da dikkat etmelidir. Tavan kaynak uygulamalarında koruyucu başlık kullanmalıdır.

ü Kaynakçının gözleri kısa süre dahi arktan yayılan ışınlarla temas halinde kalırsa gözlerde“kaynak alması” (ark alması) denilen, ağrı verici ve gözleri tahriş edici problemlerle karşılaşılabilir. Bu olaydan kaynakçı uygun bir kaynak maskesi veya başa takılan üzerinde uygun koruma filtresi bulunan başlıklarla sakınabilir.


HAZIRLAYAN : Gökhan AKTAŞ
 

Ekli dosyalar

  • Kaynak_Isleri_Spot.doc
    52 KB · Görüntüleme: 4,065
Üst
!!! Reklam Engelleyici Tespit Edildi !!!

Reklam Engelleyici Kulladığınız Tespit Edildi !

Sitemiz geçimini reklam gelirlerinden kazanmaktadır. Bundan dolayı Ad Block gibi reklam engelleyicilerin kullanılmasına izin verilmemektedir. Anlayış göstererek bu site için reklam engelleyicinizi devredışı bıraktığınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Devredışı bıraktım, siteyi gezmeye devam edebilirim.