- Katılım
- 26 Eyl 2012
- Mesajlar
- 35
- Tepki puanı
- 25
- Meslek
- Uzman (C)
Endüstrinin pek çok farklı alanında, özellikle metal veya cam endüstrilerinde çalışma alanlarında yüksek sıcaklık sıklıkla görülen bir durumdur. Yalnızca cam veya metal değil, pek çok diğer endüstri tesisinde de sıcak veya aşırı sıcak ortam koşullarının oluşmasına neden olabilecek, geniş kurutma fırınları, sürekli çalışan ocaklar gibi sistemler olabilir.
Bu alanlarda çalışan kişiler, yayılan yoğun ısıdan dolayı gittikçe artan bir fiziksel ısıl strese maruz kalırlar.
İnsan bedeninin yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalması sonucunda,
-Dolaşım bozuklukları
-Sıcaklığa bağlı kramplar
-Sıcak çarpması gibi durumlar meydana gelebilir.
Yüksek ısıl radyasyonu saptayabilmek için, ısıl stres indeksi Yaş Termometre Küre Sıcaklığı (Wet-Bulb-Globe TemperatureWBGT) ölçümü ile belirlenebilir.
Çalışma alanlarının termal konfor ve ısıl stres açısından değerlendirilmesi için gerekli ölçümler, doğrudan çalışmaların gerçekleştiği, başka bir deyişle çalışanların ısıl strese maruz kaldığı alanlarda yapılmalıdır.
Bu alanlar genellikle, eritme kazanları, haddeleme fırınları ve benzeri yüksek miktarda ısı yayan üretim ekipmanlarının çevreleri olmaktadır.
Bu gibi üretim ekipmanları içeren tesisler;
Çelik endüstrisinde
Dökümhanelerde
Cam endüstrisinde
Seramik Endüstrisinde vb. birincil endüstri tesisleri.
WBGT indeksi, kişinin maruz kaldığı termal yükün bir boyutudur ve kişinin çalıştığı mesai saati boyunca (genellikle 8 saatlik bir süre) ölçülmeli, kaydedilmeli ve ortalaması alınmalıdır.
WBGT indeksi ısıl yük açısından tüm ortam havası koşullarını içerir ve 3 parametrenin ölçümü ile belirlenir:
Radyan sıcaklık / küre sıcaklığı (Tg)
Isıl radyasyon (yayınım), ısıyı maksimum toplayabilecek boş bir küre ve ortasında konumlandırılmış bir sıcaklık sensöründenoluşan küre (globe) probuile ölçülür. Küre sıcaklığını (Tg), ortam havasının sıcaklığı, hava akış hızı ve ısıl radyasyon belirler. Bu parametre ortam havası sıcaklığı ile ortalama yansıyan sıcaklık arasında yer alır.
Yaş Termometre Sıcaklığı (Tnw)
Islak bir yüzeydeki (burada iplik bir bez parçası) buharlaşma sonucu oluşan hava ile denge sıcaklığıdır. Nem açısından doygunluğa ulaşmamış hava ne kadar sıcaksa, o kadar fazla su yüzeyden buharlaşır ve buharlaşma sonucu soğuma o kadar yükselir.
Kuru Termometre (Hava) Sıcaklığı (Ta)
Ortam havasının sıcaklık değeridir.
Ölçümler, profesyonel çok fonksiyonlu ölçüm cihazları ve WBGT seti ile gerçekleştirilebilir. WBGT seti, bir adet küre probu, 2 adet yüksek doğruluklu Pt100 prob ve endüstriyel tripoddan oluşur.
Ölçüm tamamen mobil yapıda gerçekleştirilmelidir. Ölçümün, ısıl yük etkisinin en yüksek olduğu noktada yapılması tavsiye edilmelidir.
Eğer ki kişinin maruz kaldığı ısıl stres, aşırı dalgalanıyorsa, ölçüm işlemi daha uzun süreler boyunca yapılmalıdır.
Ölçümün bitmesinin hemen ardından ölçüm sistemi toplanmalı ve alandan uzaklaştırılmalıdır.
Ölçüm Prosedürü
Ölçüm ekipmanı, kişilerin normal çalışma prosedürleri sürecinde bulundukları ilgili alanda konumlandırılmalıdır. Isıya en yüksek oranda maruz kalan çalışma alanı belirlenmeli ve o alan özellikle ölçüm yapılacak yer olarak not edilmelidir.
Küre sıcaklık probunun uzun süren tepki süresi (yaklaşık 30 dakika) göz önünde bulundurularak, WBGT ölçüm ve kayıt periyodu da en az 30 dakika olacak şekilde belirlenmelidir.
Cihaz alanda kurulduktan hemen sonra ölçüm işleminin başlatılması önerilmektedir.
‘Stabil durum’ yani son ölçüm değerlerine ulaşıldığı, doğrudan cihaz ekranından grafik olarak görüntülenebilir ve kaydedilebilir. Son ölçüm değerlerine ulaşıldığ sürenin ardından ölçüm tamamlanmıştır.
Ölçüm alanının gün ışığına maruz kalması durumuna göre WBGT veya WBGTS indeksleri hesaplanmaktadır. Kullanılan ölçüm cihazı modeline bağlı olarak her iki indeksi de otomatik olarak hesaplayabilir.
TS EN 27243 standardına göre ölçüm formülleri:
Solar radyasyon yoksa (bina içi veya dışı): WBGT = 0,7 x Tnw + 0,3 x Tg
Solar radyasyon varsa (bina dışı): WBGTS = 0,7 x Tnw + 0,2 x Tg + 0,1 x Ta
Tg: Küre sıcaklığı, Ta: Ortam sıcaklığı, Tnw: Yaş termometre sıcaklığı
Ölçüm Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Ölçüm Sonuçlarında elde edilen WBGT indeksinin değerlendirilmesi TS EN 27243 (veya DIN EN 27243) standartlarında belirtildiği şekilde gerçekleştirilir.
Ölçümün Önemi
Çalışan sağlığı ve güvenliği açısından termal stres ölçümleri hayati derecede önemlidir. Radyan sıcaklık aşağıdaki etkileri ile vücut sıcaklığının artmasına ve kısa veya uzun dönemde rahatsızlıklar görülmesine sebep olabilir:
•Çevrenin termal etkisi
•İşin yoğunluğu (yapılan aktivite)
•Giyilen kıyafetlerin ısı transferine etkisi
•Maruz kalma süresi
Ölçüm Gereksinimleri
Ölçüm doğruluğu ve ölçüm sensörlerinin teknik özellikleri standartlarda aşağıdaki gibi belirtilmektedir.
Doğal yaş-hazne sıcaklık sensörü:
Sensörün hassas kısmının şekli : silindirik
Sensörün hassas kısmının dış çapı : 6 mm ±1 mm
Sensörün uzunluğu : 30 mm ±5 mm
Ölçüm aralığı : 5 °C -40 °C arası
Ölçüm doğruluğu : ±0,5 °C
Sensörün hassas kısmının tamamı, yüksek derecede su emici malzemeli beyaz bir fitille kaplanmalıdır (örneğin, pamuk).
Sensörün mesneti 6 mm’ye eşit bir çapa sahip olmalıdır. Mesnetten sensöre ısı iletiminin azaltılması için 20 mm’si fitille kaplanmalıdır
Fitil, kol şeklinde örülmelidir ve dikkatle sensörün üzerine geçirilmelidir. Çok sıkı veya gevşek bir kavrama, ölçümün doğruluğu için zararlıdır.
Fitil temiz tutulmalıdır.
Fitilin alt kısmı, içinde damıtık su olan bir hazneye batırılmalıdır. Fitilin havadaki serbest uzunluğu, 20 mm -30 mm arasında olmalıdır.
Su haznesi, ortamdan gelen radyasyonun, içerideki suyun sıcaklığını artırmayacağı şekilde tasarlanmalıdır.
* TS EN 27243
Küre sıcaklık sensörü:
Çap : 150 mm
Ortalama emisyon katsayısı : 0,95 (mat siyah küre)
Kalınlık : Olabildiğince ince
Ölçüm aralığı : 20 °C -120 °C arası
Ölçüm doğruluğu :− 20 °C -50 °C arası alan : ±0,5°C, − 50 °C -120 °C arası alan : ±1°C
Hava sıcaklığının ölçümü:
Temel bir parametre olan hava sıcaklığı, kullanılan sensörün şekli ne tür olursa olsun , uygun olan herhangi bir metotla ölçülebilir.
Hava sıcaklık sensörü, özellikle, sensör etrafındaki hava dolaşımını engellemeyen bir cihazla radyasyondan korunmalıdır.
Hava sıcaklığı için ölçüm aralığı: 10 °C -60 °C arası
Ölçüm doğruluğu: ±1 °C
* TS EN 27243
Diğer Teknik Özellikler –Beklentiler:
Uzun süreli ölçümlerin sorunsuz gerçekleşebilmesi için, yeterli hafızaya sahip, portatif, taşınabilir bir el-tipi cihaz
En az 3 sıcaklık probununeş zamanlı cihaza bağlanabilmesi
Bilgisayar bağlantısı
Veri değerlendirme için yazılım
Ölçüm ekipmanlarının bir tripodile sabitlenebilmesi
Cihazın yaklaşık 60 ºC’lere dayanabilmesi
Ölçülen tek tek sıcaklık değerlerinden WBGT ve WBGTS indekslerinin otomatik hesaplanabilmesi
Bu alanlarda çalışan kişiler, yayılan yoğun ısıdan dolayı gittikçe artan bir fiziksel ısıl strese maruz kalırlar.
İnsan bedeninin yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalması sonucunda,
-Dolaşım bozuklukları
-Sıcaklığa bağlı kramplar
-Sıcak çarpması gibi durumlar meydana gelebilir.
Yüksek ısıl radyasyonu saptayabilmek için, ısıl stres indeksi Yaş Termometre Küre Sıcaklığı (Wet-Bulb-Globe TemperatureWBGT) ölçümü ile belirlenebilir.
Çalışma alanlarının termal konfor ve ısıl stres açısından değerlendirilmesi için gerekli ölçümler, doğrudan çalışmaların gerçekleştiği, başka bir deyişle çalışanların ısıl strese maruz kaldığı alanlarda yapılmalıdır.
Bu alanlar genellikle, eritme kazanları, haddeleme fırınları ve benzeri yüksek miktarda ısı yayan üretim ekipmanlarının çevreleri olmaktadır.
Bu gibi üretim ekipmanları içeren tesisler;
Çelik endüstrisinde
Dökümhanelerde
Cam endüstrisinde
Seramik Endüstrisinde vb. birincil endüstri tesisleri.
WBGT indeksi, kişinin maruz kaldığı termal yükün bir boyutudur ve kişinin çalıştığı mesai saati boyunca (genellikle 8 saatlik bir süre) ölçülmeli, kaydedilmeli ve ortalaması alınmalıdır.
WBGT indeksi ısıl yük açısından tüm ortam havası koşullarını içerir ve 3 parametrenin ölçümü ile belirlenir:
Radyan sıcaklık / küre sıcaklığı (Tg)
Isıl radyasyon (yayınım), ısıyı maksimum toplayabilecek boş bir küre ve ortasında konumlandırılmış bir sıcaklık sensöründenoluşan küre (globe) probuile ölçülür. Küre sıcaklığını (Tg), ortam havasının sıcaklığı, hava akış hızı ve ısıl radyasyon belirler. Bu parametre ortam havası sıcaklığı ile ortalama yansıyan sıcaklık arasında yer alır.
Yaş Termometre Sıcaklığı (Tnw)
Islak bir yüzeydeki (burada iplik bir bez parçası) buharlaşma sonucu oluşan hava ile denge sıcaklığıdır. Nem açısından doygunluğa ulaşmamış hava ne kadar sıcaksa, o kadar fazla su yüzeyden buharlaşır ve buharlaşma sonucu soğuma o kadar yükselir.
Kuru Termometre (Hava) Sıcaklığı (Ta)
Ortam havasının sıcaklık değeridir.
Ölçümler, profesyonel çok fonksiyonlu ölçüm cihazları ve WBGT seti ile gerçekleştirilebilir. WBGT seti, bir adet küre probu, 2 adet yüksek doğruluklu Pt100 prob ve endüstriyel tripoddan oluşur.
Ölçüm tamamen mobil yapıda gerçekleştirilmelidir. Ölçümün, ısıl yük etkisinin en yüksek olduğu noktada yapılması tavsiye edilmelidir.
Eğer ki kişinin maruz kaldığı ısıl stres, aşırı dalgalanıyorsa, ölçüm işlemi daha uzun süreler boyunca yapılmalıdır.
Ölçümün bitmesinin hemen ardından ölçüm sistemi toplanmalı ve alandan uzaklaştırılmalıdır.
Ölçüm Prosedürü
Ölçüm ekipmanı, kişilerin normal çalışma prosedürleri sürecinde bulundukları ilgili alanda konumlandırılmalıdır. Isıya en yüksek oranda maruz kalan çalışma alanı belirlenmeli ve o alan özellikle ölçüm yapılacak yer olarak not edilmelidir.
Küre sıcaklık probunun uzun süren tepki süresi (yaklaşık 30 dakika) göz önünde bulundurularak, WBGT ölçüm ve kayıt periyodu da en az 30 dakika olacak şekilde belirlenmelidir.
Cihaz alanda kurulduktan hemen sonra ölçüm işleminin başlatılması önerilmektedir.
‘Stabil durum’ yani son ölçüm değerlerine ulaşıldığı, doğrudan cihaz ekranından grafik olarak görüntülenebilir ve kaydedilebilir. Son ölçüm değerlerine ulaşıldığ sürenin ardından ölçüm tamamlanmıştır.
Ölçüm alanının gün ışığına maruz kalması durumuna göre WBGT veya WBGTS indeksleri hesaplanmaktadır. Kullanılan ölçüm cihazı modeline bağlı olarak her iki indeksi de otomatik olarak hesaplayabilir.
TS EN 27243 standardına göre ölçüm formülleri:
Solar radyasyon yoksa (bina içi veya dışı): WBGT = 0,7 x Tnw + 0,3 x Tg
Solar radyasyon varsa (bina dışı): WBGTS = 0,7 x Tnw + 0,2 x Tg + 0,1 x Ta
Tg: Küre sıcaklığı, Ta: Ortam sıcaklığı, Tnw: Yaş termometre sıcaklığı
Ölçüm Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Ölçüm Sonuçlarında elde edilen WBGT indeksinin değerlendirilmesi TS EN 27243 (veya DIN EN 27243) standartlarında belirtildiği şekilde gerçekleştirilir.
Ölçümün Önemi
Çalışan sağlığı ve güvenliği açısından termal stres ölçümleri hayati derecede önemlidir. Radyan sıcaklık aşağıdaki etkileri ile vücut sıcaklığının artmasına ve kısa veya uzun dönemde rahatsızlıklar görülmesine sebep olabilir:
•Çevrenin termal etkisi
•İşin yoğunluğu (yapılan aktivite)
•Giyilen kıyafetlerin ısı transferine etkisi
•Maruz kalma süresi
Ölçüm Gereksinimleri
Ölçüm doğruluğu ve ölçüm sensörlerinin teknik özellikleri standartlarda aşağıdaki gibi belirtilmektedir.
Doğal yaş-hazne sıcaklık sensörü:
Sensörün hassas kısmının şekli : silindirik
Sensörün hassas kısmının dış çapı : 6 mm ±1 mm
Sensörün uzunluğu : 30 mm ±5 mm
Ölçüm aralığı : 5 °C -40 °C arası
Ölçüm doğruluğu : ±0,5 °C
Sensörün hassas kısmının tamamı, yüksek derecede su emici malzemeli beyaz bir fitille kaplanmalıdır (örneğin, pamuk).
Sensörün mesneti 6 mm’ye eşit bir çapa sahip olmalıdır. Mesnetten sensöre ısı iletiminin azaltılması için 20 mm’si fitille kaplanmalıdır
Fitil, kol şeklinde örülmelidir ve dikkatle sensörün üzerine geçirilmelidir. Çok sıkı veya gevşek bir kavrama, ölçümün doğruluğu için zararlıdır.
Fitil temiz tutulmalıdır.
Fitilin alt kısmı, içinde damıtık su olan bir hazneye batırılmalıdır. Fitilin havadaki serbest uzunluğu, 20 mm -30 mm arasında olmalıdır.
Su haznesi, ortamdan gelen radyasyonun, içerideki suyun sıcaklığını artırmayacağı şekilde tasarlanmalıdır.
* TS EN 27243
Küre sıcaklık sensörü:
Çap : 150 mm
Ortalama emisyon katsayısı : 0,95 (mat siyah küre)
Kalınlık : Olabildiğince ince
Ölçüm aralığı : 20 °C -120 °C arası
Ölçüm doğruluğu :− 20 °C -50 °C arası alan : ±0,5°C, − 50 °C -120 °C arası alan : ±1°C
Hava sıcaklığının ölçümü:
Temel bir parametre olan hava sıcaklığı, kullanılan sensörün şekli ne tür olursa olsun , uygun olan herhangi bir metotla ölçülebilir.
Hava sıcaklık sensörü, özellikle, sensör etrafındaki hava dolaşımını engellemeyen bir cihazla radyasyondan korunmalıdır.
Hava sıcaklığı için ölçüm aralığı: 10 °C -60 °C arası
Ölçüm doğruluğu: ±1 °C
* TS EN 27243
Diğer Teknik Özellikler –Beklentiler:
Uzun süreli ölçümlerin sorunsuz gerçekleşebilmesi için, yeterli hafızaya sahip, portatif, taşınabilir bir el-tipi cihaz
En az 3 sıcaklık probununeş zamanlı cihaza bağlanabilmesi
Bilgisayar bağlantısı
Veri değerlendirme için yazılım
Ölçüm ekipmanlarının bir tripodile sabitlenebilmesi
Cihazın yaklaşık 60 ºC’lere dayanabilmesi
Ölçülen tek tek sıcaklık değerlerinden WBGT ve WBGTS indekslerinin otomatik hesaplanabilmesi