Bilgi : Kaçak Akım Rölesi

[Hüseyin KORKMAZ]

Kaçak Akım Rölesi



Kaçak akım Rölesi Kaçak bir akımda yada birinin elektiriğe çarpılması hailinde atarak kişiyi korumak için takılır. Hata akımı koruma anahtarları, herhangi bir elektrik kaçağında hayatınızı kurtarır, yangın tehlikesine karşı evinizi ve tesislerinizi korur. Tek veya üç fazlı tiplerinden birini kullanarak günlük hayatınızda her an karşılaşabileceğiniz elektrik kazalarından kurtulabilirsiniz. Dış görünüş olarak otomatik sigortaya benzer. Fakat çalışma prensibi tamemen farklıdır.
Fazın, nötr harici başka bir hat üzerinden devreyi tamamlaması sonucu devreyi açar.Yani elektrik enerjisini keser.Bu işlemi bir saniyeden az bir sürede yapar.Birçok marka ve çeşitte imal edilirler.Elektronik olmayanları daha kararlı çalışır.Fazdan devreye giden akım ile devreyi tamamlarken notr hattından dönen akım arasında bir fark tespit edilirse devreyi açar.

 

[Cevahirim]

Paylaşım için teşekkürler, şirkette her panoya uygulanmasını talep ettim yanlız elektrik personelimiz her panoda tutmayacağını söyledi konu hakkında bilgilendirme yapabilir misiniz?

 

[H@LUK]

merhabalar, bende bu konuyu araştırıyodum. fabrikada bütün panolara taktırmak istiyorum ve risk analizlerinde belirtiyorum ama işverenin önüne koyabileceğim bir yasal gerekçe bulamadım. Mevzuatta bir fabrikada bütün panolara 30mA lik hayat koruma için kaçak akım rölesi taktırma zorunluluğu varmıdır?

 

[Abdullah Güldoğan]

hayır mevzuatta topraklama var ne yazıkki

 

[Cevahirim]

Mevzuat olarak değil de uygulanabilirliğini öğrenmek istiyorum, eğer uygulanabilirliği varsa yaptırma imkanım var

 

[aysezekiye]

Bende aynı dertten muzdaribim. Her makinanın panosuna ayrı ayrı kaçak akım rolesimi takılmalı mı? Kriterler neler? yasal dayanak nedir? Konu ile ilgili yardımcı olursanız sevinirim.

 

[Mustafa ULUSOY]

Her makine için ayrı ayrı KAK kullanmanıza gerek yoktur. İnsan hayatını korumak için 30 mA bir adet KAK, Şebekeyi yangından korumak için ise bir adet 300 mA KAK yeterlidir.
Ancak, 10larca makinenin içerisinde bir tanesinde kaçak akım var ise o makine yüzünden tüm elektrik kesilir. Sonrasında da acaba nereden oldu diye ararsınız. Ancak, özellikle sorun çıkarabilecek makineler için ana panoda veya tali panoda bağımsız KAK kulnmanız bu yüzden avantaj olmakla beraber zorunluluk yoktur.

 

[ÖZCAN ŞAHİN]

koruma rölelerinde marka önemlidir. buna da dikkat ediniz, çalışmıyor çünki sıradan markalar.

 

[ktyztkn]

bu konu çok kişinin başini agrıtacak.Mevzuatta yok fakat her an ölümlü iş kazası olabilir.belediyenin ışıklı havuzunda KAKR rölesi olmadıgı için bir çocuk vefat etmişti.Ben diyorum iş verene yapacaksın.o diyor kanunu göester.sanırım kurul toplantı raporlarına tutanak olarak mutlaka eklemeyi unutmamamız gerekiyor.

 

[ışıln]

Merhaba,
firmamızda hava kompresörleri kullanılmakta yönetmelik gereği kaçak akım rölesi takılması gerekiyor. Edindiğim bilgiye göre tüm kompresörler 3 fazlı+topraklama oluyormuş. Piyasada hiç kaçak akım rölesi takılabilen bir kompresör mevcut mudur? Ben araştırdım denk gelmedim, bilen varsa bana bildirebilirmi. Teşekkürler

 

[YFŞ]

Merhaba,
firmamızda hava kompresörleri kullanılmakta yönetmelik gereği kaçak akım rölesi takılması gerekiyor. Edindiğim bilgiye göre tüm kompresörler 3 fazlı+topraklama oluyormuş. Piyasada hiç kaçak akım rölesi takılabilen bir kompresör mevcut mudur? Ben araştırdım denk gelmedim, bilen varsa bana bildirebilirmi. Teşekkürler

Kompresörün enerji aldığı hattın bağlı olduğu panoya takılmalıdır. Firmanızın Elektrik Bakım onarım personeli ile o panoyu inceleyin.

 

[ışıln]

Kompresörün enerji aldığı hattın bağlı olduğu panoya takılmalıdır. Firmanızın Elektrik Bakım onarım personeli ile o panoyu inceleyin.

Bağlı olduğu pano 400mA bir akım oluyormuş. Bu tip sistemleri kaldırabilecek bir yapı var mı? Canlı faktörünün etkilenmemesi için.

 

[YFŞ]

Bağlı olduğu pano 400mA bir akım oluyormuş. Bu tip sistemleri kaldırabilecek bir yapı var mı? Canlı faktörünün etkilenmemesi için.

İki adet koruma rölesi mevcuttur.
1. si 30 mA değerinde kesici görevi üstlenerek İnsan hayatını koruma amaçlı Kaçak Akım Rölesidir.
2. si ise 300 mA değerinde kesici görevi üstlenerek Elektrik kontağından Yangın çıkmasını önleme koruma amaçlı Kaçak Akım Rölesidir.

 

[ygtr hoca]

Tüm cihazlar için kaçak akım rölesi vardır.
Motor gücü ne kadar büyük olursa olsun kaçak akım rölesi üzerinden güç aılnabilir.
Kaçak akım rölesi çalışmıyorsa sistemde kontrol dışı bir arıza vardır; ya yangın çıkacaktır, veya birisi akıma kapılıp kazalanacaktır.
Kaçak akım röleleri yılda bir kez elektrik mühendisi tarafından kontrol edilip kaydedilmelidir. Bu kontrol için 30 mA ve 0,3 sn sınırına uyduğunu ölçen özel cihaz vardır.
Ayda birkez de yetkili elektrikçi tarafından,üzerindeki buton basılarak, ve kısa devre yapılarak çalışması kontrol edilip kaydedilmesi uygun olacaktır.
Kaçak akım rölesinin çalışamayacağı veya gereksiz olduğunu söyleyen kişilere (elektrikçi bile olsa) itibar etmeyiniz.
Sorumlu olduğunuz işyerinde elektrik tesisatının iyi olup olmadığını ancak elektrik mühendisi ölçerek karar verir.
Ancak çalışan kacak akım röleleri can kaybı olmasına ve yangın çıkmasına karşı bir tedbirdir.
Uzman arkadaşlarım elektrikten anlamasalar bile kaçak akım koruma rölelerinin yeterli olduğunun elektrik mühendisi tarafından onaylanmasını istemelidirler. Bunun için elektrik mühendisi olmaya gerek yok.
Not: Kaçak akım röleleri zorunluğu ve yılda bir kez kontrolü mevzuatta var. Aylık kontrol müfettişler tarafından isteniyor. (Çok mürekkep yalamış bir meslekteşınız olarak bu konunun çok çok önemli olduğunu söyleyebilirim.)

 

[HÜLYA ADAMIŞOĞLU]

http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18592&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=

Linkteki yönetmeliği okuyun

 

[ygtr hoca]

http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18592&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=

Linkteki yönetmeliği okuyun

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

EK-1

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI

8 - İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis edilir.

 

[HÜLYA ADAMIŞOĞLU]

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

EK-1

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI

8 - İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis edilir.

Hocam bilerek lınkı verdım kı okurken başka temel bilgilerde öğrensinler diye.Bu yönetmelığın maddelerını bılmeyen uzmanlık yapamaz her uzmanın bilmesi gereken basit temel yönetmelıktır.

 

[uzmknn]

elektrik iç tesisat kontrol formunda yani yıllık elektrik tesisatı kontrolü yapılırken bu konuda belirtilir

 

[umurozkale]

Değerli arkadaşlar bu konu hakkında daha detaylı bir araştıma yaptım ve bulduğum sonuçları şu şekilde anlatmaya çalışayım. Öncelikle birinci konu Kaçak Akım Rölesi (artık akım anahtarı veya KAR) çalışma prensibidir. Kısaca devreye giren akımla çıkan akımın birbirleri arasındaki farka dayanır. Mesela giren akım 100mA çıkan akım 70 mA ise KAR kaçak var diyerek devreyi kapatır. Aynı durum 300mA için de geçerlidir. Giren akım 500mA, çıkan akım da 150 mA ise fark 300den büyük olduğu için KAR devreyi kapatır. KAR bu ölçümü ise çevrime giren ve çıkan nötr fazları yada kabloları üzerinden yapar. Peki neden işverenler ve elektrik bakımcılar bunun çalışmayacağını iddia ederler. Bu da konunun ikinci bölümünde.

Bazı işverenlerin ya da elektrik bakım personellerinin "çalışmaz" demesinin sebebi aslında Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği'nin kendisinden kaynaklı. Bu yönetmeliğin 3. Maddesinde tarifler bölümünde yer alan a.14 şebeke (sistem) tipleri başığında TN sistemlerinde kullanıcıya seçme şansı bırakılarak 3 sistem sunulmuş durumda. Bu sistemlerde TS 3994 standartına atıf yapılıyor (ki yönetmelik hala yürürlükte, standart 1983 model ve iptal edilmiş yerine geçen 2002 model TS IEC 60621-2 Ağır çevre şartları altındaki elektrik tesisatları- Bina dışında kullanılan (yer yüzündeki maden ocakları ve taş ocakları dahil)-Bölüm 2: Genel koruma özellikleri)

1.TN-C Sistemi:
TN-C sisteminde koruma ve nötr iletkenleri birleștirilerek șebekenin tamamında ortak bir
iletken (PEN) olarak çekilir (topraklama ve nötr birleşik)

2.TN-S Sistemi:
TN-S sisteminde koruma ve nötr iletkenleri șebekenin tamamı boyunca ayrı ayrı çekilir
(topraklama ve nötr ayrı)

3.TN-C-S Sistemi:
TN-C-S sisteminde koruma ve nötr iletkenleri, șebekenin bir bölümünde ayrı ayrı, bir
bölümünde de ortak bir iletken olarak çekilir
(topraklama ve nötr kısmi birleşik)

Yukarıda da okuduğunuz gibi 3 sistem de kullanıcının seçimine sunulmuş durumda. İlk paragrafta bahsettiğim KAR prensibine ters olan durum burada devreye giriyor. Eğer bir sistemde nötr ve toprak bağlantısını birleştirirseniz kaçak olduğu zaman bunun nötrden mi yoksa topraktan mı gittiğini bilemediğiniz için 2 durum oluşur (1. ve 3. sistemler için senaryo).

1. Topraklama bağlantılarının dirençleri çok düşük olduğundan dolayı(toprak sonsuz nötrdür) bir kaçak oluştuğunda eğer kaçak topraklamadan gider ise bu durumda KAR, siz makineyi, fişe takar takmaz devreyi kapatacaktır. Bunun her seferinde olması iş yapılamaz duruma geleceğinden KAR devre dışı bırkılacaktır.
2. Nötr devresi toprakla bir olduğu için aynı direnç seviyesi onda da oluşacaktır (1. madde ilk cümle). Bu sefer de nötr-nötr arası farkı ölçen KAR, bir kaçak oluştuğunda siz makineyi fişe taktığınızda değil ya makineyi çalıştırdığınızda ya da ona dokunduğunuzda devreyi kapatacaktır.

Dolayısıyla KAR'ın çalışması için yegane sistem 2. sistem oluyor.

Araştırmam bu şekilde gelişti. Eğer elektrik konularında uzman bir arkadaşımız var ise yanlışı, eksiği veya doğruluğu yazabilirse memnun olurum. Zira bu durum bana yine bakanlıklar arası iletişimsizlik gibi geliyor.

Saygılar, sevgiler