- Katılım
- 7 Eyl 2017
- Mesajlar
- 130
- Tepki puanı
- 407
- Medeni hal
- Evli
- Meslek
- Uzman (A)
NEFES VERME VENTİLLİ MASKELERE DİKKAT!
F. Ünal TOKTAŞ
Elek. Y. Müh.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
ÇSGB İş Güvenliği Eski Müfettişi ve Grup Başkanı
F. Ünal TOKTAŞ
Elek. Y. Müh.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
ÇSGB İş Güvenliği Eski Müfettişi ve Grup Başkanı
1- Nefes verme Ventilli (valfli) maske tarifi:
Akciğerlerden gelen kullanılmış pis havanın maske gövdesi içinde kalmadan kestirme bir yol olan ve sadece dışarıya doğru açılan esnek bir membran üzerinden dışarıya kolayca atılmasını sağlayan bir maskedir. Bu maskede bu sebeple nefes alma ve verme konforu vardır. Yani, filtre görevi gören maske gövdesinden filtrelenen temiz hava ile akciğerlerden gelen karbon dioksitle yoğun olan pis hava maske iç boşluğu içinde bir arada bulunmaz. Ayrıca verilen karbondioksitli havanın tekrar solunulma riski de bu tip maskelerde bulunmaz ve maske içinde nem oluşma riski de azalır.
2- Nefes Verme Ventili (Valfi) olmayan Maske Tarifi:
Yukarıda bahsetmiş olduğum dairesel membran şeklindeki valf mevcut değildir. Dışardan alınan hava filtre görevi gören maske gövdesinden süzülerek maske içine girer. Verilen pis hava gene maske gövdesi içinde, alınan temiz hava ile karşılaşır ve tekrar filtre görevi gören maske gövdesi üzerinden dışarıya verilir. Yani aynı alan içinde her iki hava karşılaşır, verilen pis hava dışarıya açılan ventil olmadığı için içeride birikir ve dışarıya çıkmak için filtre görevi gören maske gövdesinin direnciyle karşılaşır. Bu maskelerde verilen karbondioksitle bulaşmış havanın tekrar solunması riski vardır. Tabi bu durum vücudun yeterli oksijen alamamasına sebep olur.
3-Küresel Maskeler:
Yarım küre şeklinde ve daha sert bir malzemeden kalıplanarak imal edilmiştir. Bu maske şeklini bu şekilde korur, katlanmaya müsait değildir. Maske filtre yüzeyi ile cilt arasında belli bir mesafe vardır. Bu maskeler de kendi aralarında yukarıda izah ettiğim gibi ventilli veya ventilsiz olabilirler.
4-Katlanabilir Maskeler:
Bu maskeler düşey veya yatay eksen etrafında katlanabilir maskelerdir. Bu sebeple kullanılmadığı zaman taşınması kolaydır. Bu maskelerde maske yüzeyi ile cilt arasındaki mesafe daha azdır. Bu maskeler de kendi aralarında yukarıda izah ettiğim gibi ventilli veya ventilsiz olabilirler.
5-Ventil Kabı ve Valfler:
Ventil kabı değişik renklerde ve birbirine geçmeli iki taraflı plastikten yapılmış bir muhafazadır. Bu kap maske gövdesindeki dairesel boşluğa her iki taraftan bastırılarak takılır ve de sökülebilir. Bu kapların içinde ise yukarıda bahsetmiş olduğum esnek valfler takılır.
Burada en önemli olan şey, valfin yapıldığı malzemedir. Bu valf içerden verilen karbondioksitli havayı kolaylıkla dışarıya çıkarabilecek özellikte ve esneklikte olmalıdır. Eğer bu valf düşük nefes verme hızında bile eğer dışarıya doğru açılmıyorsa veya tersi olarak, nefes alırken oluşacak negatif basınçta valf kabını kapatmıyorsa, bu maske bir işe yaramaz. İşin en kötü tarafı nefes alırken tam kapatmıyorsa, tam kapanmayan valf kabından içeriye filtrelenmemiş virüslü hava girebilir. Sonuç olarak siz korunduğunuzu zannederken, tam tersine korunmamış olursunuz. Yani şunu demek istiyorum; bu valfin şakaya gelen tarafı yoktur. Valfin kapanıp kapanmadığını ve de açılıp açılmadığını çok iyi kontrol etmeniz gerekir.
Türkiye’ de son zamanlarda yapılan ventilli maskelerde maalesef bu hususa dikkat edilmemekte ve rastgele uygun olmayan malzemelerden valfler kullanılmaktadır. Örneğin benim kullandığım yerli malı olan ( markası önemli değil) , ventilli FFP3 maskesinin valf kabını açarak içini kontrol ettiğimde kullanılan membranın uygun olmadığını, istenen esneklikte olmadığını ve sonucunda da nefes verme ve alma ile valf yolunu rahatlıkla açıp kapatmadığını öğrendim. Bunu kendiniz de şu şekilde kontrol edebilirsiniz. Çok aydınlık bir yerde aynanın karşısına geçin ve nefes alıp verirken, ventil kabının yan tarafındaki yarıklardan içerideki membranın açılıp kapandığını gözle izleyiniz.
Yukarıda sağ tarafta görüldüğü gibi, içinden şeffaf bir membran çıktı. Bu membran sert olup kolaylıkla esnemediği için, nefes alma ve verme işlemi sırasında nefes yolu rahatlıkla açıp kapamadığını tespit ettim. Yani böylece bu maskenin ventilli olup olmamasının hiçbir önemi olmadığını anladım.Bir çözüm aramak üzere kafa patlattığımda, bunun yerine kendi imalatım olan daha hafif ve esnek bir membran imal etme yollarını aradım. Elimdeki çeşitli ince malzemelerden denemeler yaptım ve fakat başarılı olmadı. Sonunda aklıma çocukların balonları geldi. Aşağıdaki gibi bu balon malzemesinden maske valfleri yaptım.
Bu membranı taktıktan sonra aynanın karşısında membranın açılıp kapandığını gördükten sonra bu işin tamam olduğunu anladım.
Sonuçlar:
1- Türkiye’ de rastgele hiçbir kontrol yapılmadan üretilen ventilli maskelerin maalesef çoğu bir işe yaramamaktadır. Kullanılan membranlar uluslararası standartlara uygun değildir. Bu maskeler, ayrıca daha güvenlik sağlayacakları yerde nefes alırken membranları kapanmadığı için, maalesef maske içine kolaylıkla virüsü sokabilirler.
2- Bu tip maske kullanıyorsanız benim yaptığım gibi membranlarını modifiye (!) etmeniz gereklidir.3- Ancak 3 M ve Drager gibi uluslararası maske firmalarının ventilli maskelerindeki membranlara güvenebilirsiniz. Örneğin aşağıda kullanmakta olduğum Drager marka ventilli maskenin membranı istenilen özellikte olup işlevini tam olarak yapabilmektedir.
4- Her kumaştan maske yapılamayacağı gibi, rastgele her malzemeden de ventil membranı yapılamaz.
5- Daha önceki makalelerimde yazdığım gibi Covit-19 virüsünün ortalama boyutu 0,125 mikron ( 125 nanometre) ( yaklaşık milimetrenin onbinde biridir) Bu partikül boyutunu ancak FFP3 (Avrupa standartı) veya N99 ( Amerikan standartı) maskeleri tutabilir.
6- Maske solunum konforunun ve de verilen karbondioksitli havanın tekrar solunulmaması için, mutlaka nefes verme ventilli maskeler kullanılmalıdır. Ancak ventil membranları yukarıda izah ettiğim özellikte olmalıdır.
7- Devletin dağıttığı veya piyasada rastgele satılan uyduruk maskeler maalesef bir işe yaramamaktadır.
8- Türk halkı hala maske kullanma kültürünü bir türlü elde edememiştir. Bu gidişle de elde edeceği şüphelidir. Zira Türkiye’ de bunun bir üst genel kültürü olan İş Güvenliği Kültürü de mevcut değildir.
9- Öncelikle Dünya Sağlık Örgütü ve de bunların ağızlarına bakan bizim meşhur bilim adamlarımız, maskenin bir işe yaramayacağını beyan etmişlerdir. Ancak yapılan bilimsel araştırmalarda, virüsün sadece iri partiküllü damlacıklar yolu ile değil ve fakat boyutları çok küçük olan mikro-partiküller vasıtasıyla da yayılmakta olduğu tespit edilmiştir. Mart-2020 ayından beri sürekli aman mutlaka maske kullanın dememe rağmen, ancak Haziran 2020 ayında maske kullanmayanlara para cezası uygulanmaya başlanmıştır.
Moderatör tarafında düzenlendi:
