- Katılım
- 24 Haz 2016
- Mesajlar
- 7
- Tepki puanı
- 6
- Medeni hal
- Bekar
- Meslek
- Uzman Adayı (C)
MADENLER ve KAZALARIN İÇYÜZÜ
Kömür milyonlarca yıl önceki jeolojik dönemde uygun nem ve sıcaklıkla birlikte bataklık ortamında asit miktarın arttırmakla birlikte,organizmaların bozularak,çürüyerek su altına inerek,selülozlu yapıların ayrılarak karbonlaşmasıyla oluşan,karbon ve yanıcı gazlarla zenginleşmiş bir tür kayaçtır.Kömürler yoğunluk,gözeneklilik,sertlik ve parlaklık bakımından ayrılırlar ve sülfür gibi çok şiddetli zehir taşıyan aynı zamanda klorür gibi boğucu özellik gösteren,inorganik maddeler içerir ve bunlarla birlikte çok az miktarda civa,titan,manganez gibi elementler bulunur.
Dünya enerji gereksiniminin %26’sını kömür ile karşılamaktadır bu gereksinim ise iş güvenliği zafiyetiyle birlikte kazaları beraberinde getirmektedir.Maden kazalarında en çok görülen kaza sebepleri grizu patlaması,göçük ve yangındır,metan gazı oranıyla hızlanmaktadırlar.Metan gazı batalık gazı olarak bilinir,kömür oluşumunda zamana bağlı olarak basınç ve sıcaklığın etkisiyle gaz oluşmaya başlar.Oluşumdan itibaren biriken gazla az dahi olsa tehlike teşkil edip,birikme oranı %1-%15 arasında olduğunda yangın ve patlama riskleri cereyan
etmektedir.Bir başka değinme noktası ise kömürün oksitlenmeye meyilli bir kayaç olduğudur,bundan dolayı depolanan kömür havadaki oksijenle reaksiyona girer ve oksijen kömüre fiziksel olarak bağlanır,oksitlenme sırasında ısı açığa çıkar,ısındıkça oksitlenme hızı artar ve kendiliğinden yanmaya başlar,oksitlenen kömür bir süre sonra CO gazı üretir.CO gazı bilindiği üzere çok zehirli ve ESD aşıldığı an patlayıcıdır.
CO etkileri;
50 PPM(%0,0050) < güvenli
50-1200 PPM(0,0050-%0,12) > güvensiz
125000-750000 PPM(%12,5-75) patlar
Unutulmamalıdır ki CO renksiz ve kokusuz olduğundan sinsice yanabilir.
Metan gazının asgari %12 oksijenle karışımıyla oluşan grizu patlamasıyla birlikte göçüğüde beraberinde getireceği unutulmamalıdır.
SOMA GERÇEĞİ
Madende saçılan linyit tozları havayla temas edip oksitlenerek CO gazı salgılar/üretim bitiminde linyit tozları toplanıp beton yardımıyla hava ile temasını kesip oksitlenmeyi durdurmak gerekir oksitlenme ekzotermik bir reaksiyondur ve bu ısınmayla daha fazla CO üretir boğucu ve yangın çıkacak seviyeye ulaşmıştır.
Yapılan araştırmalar doğrultusunda saat 14:00dan 15:02ye kadar ocaktaki CO düzeyi ölümcül sınır olan 1600 PPM’in çok üzerindedir,yine araştırmalar sonucu ölçen duyargalar sağlıklı çalışmayıp alarm vermeyi engellemiştir,saat 14:09 sularında 2 kez ESD aşıldı değeri gösteren noktalarda CO miktarı neredeyse 50000 PPM civarındadır bu değer ani ölüm değerinin çok üstündedir.
Yine saat 15:02den itibaren CO miktarı 4 dakika içinde 500000 PPM’e fırlamıştır,açığa çıkan CO patlama alt sınırı olan %12,5 değerini aşmıştır.Galeri tavanı betonlaştırılarak hava ile teması kesilmediğinden linyit çok fazla CO üretip tutuşma sıcaklığına ulaşarak korumasız elektrik donanımlarımda yangına sebep olmuştur ve yangınla birlikte oksijen miktarı azalıp ortam CO ile dolduğundan yüzlerce ölüme neden olmuştur.Totalde değerlendirilecek olunursa; madende eğitimsiz işçi çalıştırmak,üretim miktarı arttırmak (zorlama),müsade edilenden fazla işçi çalıştırmak,teknik elemanlara yetki vermemek,ADEP hazırlamamak,yeterli haberleşme sisteminin bulunmaması,iş gücünü taşeronlaştırmak,havalandırma sisteminin eksikliği,iş güvenliği zafiyeti.
NURTEN KAYA
Kömür milyonlarca yıl önceki jeolojik dönemde uygun nem ve sıcaklıkla birlikte bataklık ortamında asit miktarın arttırmakla birlikte,organizmaların bozularak,çürüyerek su altına inerek,selülozlu yapıların ayrılarak karbonlaşmasıyla oluşan,karbon ve yanıcı gazlarla zenginleşmiş bir tür kayaçtır.Kömürler yoğunluk,gözeneklilik,sertlik ve parlaklık bakımından ayrılırlar ve sülfür gibi çok şiddetli zehir taşıyan aynı zamanda klorür gibi boğucu özellik gösteren,inorganik maddeler içerir ve bunlarla birlikte çok az miktarda civa,titan,manganez gibi elementler bulunur.
Dünya enerji gereksiniminin %26’sını kömür ile karşılamaktadır bu gereksinim ise iş güvenliği zafiyetiyle birlikte kazaları beraberinde getirmektedir.Maden kazalarında en çok görülen kaza sebepleri grizu patlaması,göçük ve yangındır,metan gazı oranıyla hızlanmaktadırlar.Metan gazı batalık gazı olarak bilinir,kömür oluşumunda zamana bağlı olarak basınç ve sıcaklığın etkisiyle gaz oluşmaya başlar.Oluşumdan itibaren biriken gazla az dahi olsa tehlike teşkil edip,birikme oranı %1-%15 arasında olduğunda yangın ve patlama riskleri cereyan
etmektedir.Bir başka değinme noktası ise kömürün oksitlenmeye meyilli bir kayaç olduğudur,bundan dolayı depolanan kömür havadaki oksijenle reaksiyona girer ve oksijen kömüre fiziksel olarak bağlanır,oksitlenme sırasında ısı açığa çıkar,ısındıkça oksitlenme hızı artar ve kendiliğinden yanmaya başlar,oksitlenen kömür bir süre sonra CO gazı üretir.CO gazı bilindiği üzere çok zehirli ve ESD aşıldığı an patlayıcıdır.
CO etkileri;
50 PPM(%0,0050) < güvenli
50-1200 PPM(0,0050-%0,12) > güvensiz
125000-750000 PPM(%12,5-75) patlar
Unutulmamalıdır ki CO renksiz ve kokusuz olduğundan sinsice yanabilir.
Metan gazının asgari %12 oksijenle karışımıyla oluşan grizu patlamasıyla birlikte göçüğüde beraberinde getireceği unutulmamalıdır.
SOMA GERÇEĞİ
Madende saçılan linyit tozları havayla temas edip oksitlenerek CO gazı salgılar/üretim bitiminde linyit tozları toplanıp beton yardımıyla hava ile temasını kesip oksitlenmeyi durdurmak gerekir oksitlenme ekzotermik bir reaksiyondur ve bu ısınmayla daha fazla CO üretir boğucu ve yangın çıkacak seviyeye ulaşmıştır.
Yapılan araştırmalar doğrultusunda saat 14:00dan 15:02ye kadar ocaktaki CO düzeyi ölümcül sınır olan 1600 PPM’in çok üzerindedir,yine araştırmalar sonucu ölçen duyargalar sağlıklı çalışmayıp alarm vermeyi engellemiştir,saat 14:09 sularında 2 kez ESD aşıldı değeri gösteren noktalarda CO miktarı neredeyse 50000 PPM civarındadır bu değer ani ölüm değerinin çok üstündedir.
Yine saat 15:02den itibaren CO miktarı 4 dakika içinde 500000 PPM’e fırlamıştır,açığa çıkan CO patlama alt sınırı olan %12,5 değerini aşmıştır.Galeri tavanı betonlaştırılarak hava ile teması kesilmediğinden linyit çok fazla CO üretip tutuşma sıcaklığına ulaşarak korumasız elektrik donanımlarımda yangına sebep olmuştur ve yangınla birlikte oksijen miktarı azalıp ortam CO ile dolduğundan yüzlerce ölüme neden olmuştur.Totalde değerlendirilecek olunursa; madende eğitimsiz işçi çalıştırmak,üretim miktarı arttırmak (zorlama),müsade edilenden fazla işçi çalıştırmak,teknik elemanlara yetki vermemek,ADEP hazırlamamak,yeterli haberleşme sisteminin bulunmaması,iş gücünü taşeronlaştırmak,havalandırma sisteminin eksikliği,iş güvenliği zafiyeti.
NURTEN KAYA